Adana ve Mersin’in can damarları olan Seyhan, Ceyhan, Tarsus Çayı ve Deliçay, sanayi baskısı ve artan kirlilik nedeniyle kritik bir noktaya ulaştı. Bu durum, Çevre Mühendisleri Odası (ÇMO) Adana ve Mersin Şubeleri tarafından yapılan ortak açıklamayla bir kez daha gündeme geldi.
Açıklamada, özellikle sosyal medyada yayılan bazı görüntüler üzerine, doğu Akdeniz’deki nehirlerin üzerine boşaltılan atık suların ciddi bir tehdit oluşturduğu vurgulandı. ÇMO yetkilileri, kirliliğin yalnızca nehirleri değil, aynı zamanda denizleri, sucul yaşamı ve bölge tarımını da etkilediğini belirtti.
Seyhan ve Ceyhan Nehirleri ile Tarsus Çayı ve Deliçay’ın durumu şöyle özetlendi:
-
Sanayi bölgelerinden yapılan atık deşarjların çevresel standartların çok üzerinde olduğu tespit edildi.
-
Tarım ve hayvancılık faaliyetlerinden kaynaklanan gübre ve organik atıklar nehir kıyılarına bırakılarak ötrofikasyon riskini artırıyor.
-
Plastik ve atık geri dönüşüm tesislerindeki yetersiz altyapı, mikroplastik kirliliğini çoğaltıyor.
-
Balık ölümlerinin bazı dönemlerde, özellikle Ceyhan havzasındaki zeytinyağı üretimiyle çakıştığı gözlendi; üretim süreçlerinin kirlilik üzerindeki etkisi detaylı incelenmeli.
Yetkililerin öncelikli önerileri ise şöyle:
-
Endüstriyel ve kentsel deşarjlar için sıkı standartlar getirilmeli.
-
Havza Koruma Planları güncellenip uygulamaya konmalı.
-
Nehirlerde online su kalite izleme ve erken uyarı sistemi kurulmalı.
-
Mikroplastik analizleri zorunlu hale getirilmeli; plastik geri dönüşüm tesislerinde ileri arıtma sistemleri kullanılmalı.
-
Tarım ve hayvancılık kaynaklı kirlilik kontrol altına alınmalı; çiftçilere eğitim ve teknik destek sağlanmalı.
-
Sanayi altyapısı güçlendirilmeli ve OSB’lerde merkezi arıtma tesisleri zorunlu hale getirilmeli.
-
Balık ölümleri ve kirlilik dönemlerinde yoğun denetim ve hızlı müdahale ekipleri devreye sokulmalı.
ÇMO Adana ve Mersin Şubeleri, bu nehirlerin korunmasının bölgedeki su güvenliği, halk sağlığı ve sürdürülebilir tarım için hayati önem taşıdığını vurguladı ve ilgilileri acil önlem almaya çağırdı. Yetkililer uyarıyor: “Aksi takdirde ekosistem kayıpları, ekonomik ve sosyal maliyetler büyüyecek, geri dönülemez zararlar kaçınılmaz olacak.”