Çevre Mühendisleri Odası (ÇMO) Mersin Şubesi, 2024 yılı hava kirliliği raporunu yayımladı. Raporda, Mersin’in hava kalitesine ilişkin ölçüm sonuçları kamuoyuyla paylaşılırken, hava kirliliğinin ciddi boyutlara ulaştığına dikkat çekildi. ÇMO, özellikle PM10 ve PM2.5 kirleticileri açısından önemli riskler barındıran Mersin’in, gerekli önlemler alınmadığı takdirde insan sağlığı üzerinde olumsuz etkilerle karşı karşıya kalacağı uyarısında bulundu.
Hava Kirliliği Değerleri Endişe Verici
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Ulusal Hava İzleme Merkezi'nden alınan verilere göre Mersin'de 7 hava kalitesi ölçüm istasyonu bulunuyor. Bu istasyonlardan elde edilen ölçümler, hava kirliliğinin sınır değerlerin üzerinde olduğunu ortaya koyuyor.
PM10 Kirliliği:
Türkiye’nin mevcut ulusal mevzuatına göre PM10 için 24 saatlik sınır değeri 50 µg/m³ olarak belirlenmişken, aynı değer Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde de geçerli. Ancak Mersin’de bazı bölgelerde bu değer, yılın büyük bir bölümünde aşılmış durumda. Özellikle Tarsus İstasyonu’nda 305 gün boyunca sınır değerlerin üzerinde kirlilik tespit edilirken, Akdeniz İstasyonu’nda 237 gün, İstiklal Caddesi’nde ise 246 gün kirli hava ölçüldü.
PM2.5 Kirliliği:
PM2.5 kirleticisi, insan sağlığı açısından PM10’dan daha tehlikeli olmasına rağmen Türkiye’de hâlâ ulusal bir sınır değeri bulunmuyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) belirlediği sınır değeri yıllık 10 µg/m³ ve günlük 20 µg/m³ olarak kabul edilirken, AB ülkelerinde bu değer yıllık 20 µg/m³ olarak belirlenmiştir. 2024 yılı verilerine göre, Huzurkent İstasyonu’nda 254 gün, Tarsus’ta 245 gün, İstiklal’de 215 gün ve Akdeniz’de 131 gün boyunca PM2.5 kirliliği yaşandı.
Ölçüm Yapılmayan Gün Sayısı ve Eksiklikler
Hava kirliliğinin tam anlamıyla analiz edilmesini zorlaştıran önemli bir unsur da ölçüm yapılmayan gün sayısı oldu. PM10 için en fazla ölçüm yapılmayan gün sayısı Toroslar İstasyonu’nda (60 gün), PM2.5 için ise Akdeniz İstasyonu’nda (235 gün) kaydedildi. Ayrıca Toroslar, Taşucu ve Yenişehir istasyonlarında PM2.5 ölçümü hiç gerçekleştirilmedi.
ÇMO, ölçüm verilerindeki eksikliklerin, kent genelindeki hava kirliliğinin bilimsel olarak tam anlamıyla analiz edilmesini zorlaştırdığına dikkat çekerek, bu durumun halk sağlığı açısından önemli bir risk oluşturduğunu belirtti.
Hava Kirliliğinin Kaynakları ve Etkileri
Mersin’de özellikle kış aylarında hava kirliliğinin ciddi şekilde arttığı gözlemlendi. Bunun temel nedenleri arasında:
- Fosil yakıt kullanımı (kalitesiz kömür ve mazot),
- Sanayi tesisleri ve termik santrallerden kaynaklanan emisyonlar,
- Yoğun trafik ve egzoz gazları,
- Yeşil alanların azalması ve kentleşmenin artması yer alıyor.
ÇMO raporunda, hava kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki etkilerine de vurgu yapıldı. Özellikle PM2.5 ve PM10 kirleticilerinin uzun süre maruz kalınması halinde kalp-damar hastalıkları, solunum yolu rahatsızlıkları, akciğer kanseri ve erken ölümlerle doğrudan ilişkili olduğu ifade edildi.
ÇMO’dan Çözüm Önerileri
Çevre Mühendisleri Odası, hava kirliliğinin azaltılması ve kontrol altına alınması için bazı önerilerde bulundu:
- Hava kirliliği mevzuatları güncellenmeli ve etkin bir şekilde uygulanmalı.
- Yenilenebilir ve temiz enerji kullanımı teşvik edilmeli, yeni termik santral projeleri durdurulmalı.
- Toplu taşıma olanakları genişletilmeli ve fosil yakıtlı araçların kullanımı azaltılmalı.
- Sanayi tesislerinde emisyon denetimleri sıklaştırılmalı, hava kirliliğine sebep olan işletmelere ağır yaptırımlar uygulanmalı.
- Evsel ısınmada düşük kaliteli kömür kullanımına izin verilmemeli, temiz enerji kaynaklarına geçiş teşvik edilmeli.
- Hava kalitesi ölçüm istasyonlarının sayısı artırılmalı ve eksik ölçüm yapılan bölgeler tamamlanmalı.
- Atık yönetimi politikaları güçlendirilerek, geri dönüşüm ve atıklardan enerji üretimi teşvik edilmeli.
Sonuç: Mersin’in Hava Kalitesi Alarm Veriyor
ÇMO Mersin Şubesi’nin yayımladığı 2024 Hava Kirliliği Raporu, kent genelinde ciddi bir hava kirliliği sorunu olduğunu net bir şekilde ortaya koyuyor. Özellikle PM10 ve PM2.5 kirleticilerinde sınır değerlerin yılın büyük bir bölümünde aşıldığı, bazı bölgelerde ise hava kalitesi ölçüm eksikliklerinin bulunduğu görülüyor.
Uzmanlar, hava kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki etkilerinin göz ardı edilmemesi gerektiğini belirterek, Mersin’de yaşayan vatandaşların soluduğu havanın ne kadar temiz olduğu konusunda daha fazla farkındalık kazanması gerektiğini vurguluyor.