Lahey’deki tanışma toplantısı vesilesiyle, 1416 sayılı Kanun (MEB-YLSY) bursu başta olmak üzere devlet, üniversite ve vakıf/şirket burslarını mercek altına aldım.
Hollanda’daki üniversite burslarını tek tek özetledim, başvuru ölçütleri ile yükümlülükleri netleştirdim;
Sağlık sigortası, çalışma izni, yaşam maliyetleri gibi pratik başlıkları güncel mevzuatla açıklığa kavuşturdum.
Burslar, Şartlar, İmkânlar ve Gerçekler…
(Derlemenin Hollandacası en altta
Nederlandse versie staat onderaan)
İlhan KARAÇAY araştırdı ve derledi:
Lahey Büyükelçimiz Fatma Ceren Yazgan’ın ev sahipliğinde, Hollanda’da resmî burslu statüde yüksek lisans yapan öğrencilerle ilk tanışma toplantısı büyükelçilikte gerçekleştirildi. Amsterdam, Leiden, Utrecht, Maastricht, Groningen, Erasmus, Tilburg, TU Delft, TU Eindhoven ve Wageningen gibi Hollanda’nın önde gelen üniversitelerinde okuyan bursiyerler, Büyükelçilik personeliyle bir araya gelerek deneyimlerini paylaştı.
Büyükelçi Yazgan konuşmasında, “Yeni akademik yıl başlarken Hollanda’daki Türk Hükümeti burslu Türk yüksek lisans öğrencileriyle ilk buluşmamızı gerçekleştirdik. Girişiminden dolayı Doç. Dr. Miyase Koyuncu Kaya’ya; ‘Tarımda Dijitalleşme’ sunumuyla disiplinlerarası araştırmaya ilham veren Dr. Can Atik’e teşekkür ederiz.” dedi.
Hollanda’daki burslu öğrenciler, her yıl Lahey Büyükelçiliğimiz’de, Eğitim Müşavirleri’nin ev sahipliğinde bir aray gelirler ve gelişmelerden haberdar edilirler.
“Burs” Nedir?
Burs: Öğrencinin eğitimini sürdürebilmesi için devlet, üniversite, vakıf ya da özel şirket tarafından belirli süre karşılıksız sağlanan maddi destektir. (Gündelik dilde “burs”, karşılıksız desteği;
“kredi” ise geri ödemeli desteği anlatır. KYK örneği gibi.)
Şartlı Burs: Şirket/vakıf bursları şartlı olabilir (mezuniyet sonrası belirli bir süre o kurumda çalışma, başarı barajı, staj vb.). Bu tür taahhütlü burslarda öğrencinin hizmet yükümlülüğü veya “bursu kesilirse/şartlar sağlanmazsa iade” gibi maddeler sözleşmeyle açıkça belirlenir.
Devlet Bursu: MEB–YLSY (1416 Sayılı Kanun) “Kimler, Nasıl, Hangi Şartlarla?”
Amaç: Türkiye’nin üniversiteleri ve kamu kurumlarında ihtiyaç duyulan uzman insan kaynağını yetiştirmek.
Dayanak: 1416 sayılı Kanun; yürütme MEB – Yükseköğretim ve Yurt Dışı Eğitim GM.
Temel Şartlar – Öne Çıkanlar:
Mecburi Hizmet: Yurt dışındaki öğrenim süresinin iki katı, yurt içindeki sürenin aynı süre kadar mecburi hizmet. (Örnek: 24 ay yurt dışı + 6 ay yurt içi hazırlık = 54 ay mecburi hizmet.)
Sözleşme/Kefalet: Bursiyerler yüklenme ve kefalet senedi imzalar; yükümlülük yerine getirilmezse yapılan tüm ödemeler yasal faiziyle tahsil edilir.
Giderler: Öğrenim/araştırma süresine göre aylık burs, yol/yerleşme katkıları ve sağlık sigortası kapsamı yönergede düzenlenir (her çağrıda tutarlar ve kapsam güncellenir; güncel esaslar kılavuz ve SSS’de yayımlanır).
Pratik İpucu: YLSY’de akademik başarı, yabancı dil yeterliği ve kurum/alan eşleştirmesi kritik. Mezuniyet sonrası atama/yerleştirme süreçleri ve mecburi hizmet planlaması baştan bilinmeli.
Hollanda’daki Üniversite Bursları – Kısa Kılavuz
NL Scholarship (eski adıyla Holland Scholarship)
Tutar: İlk yıl için €5.000 (tam burs değil; bir defaya mahsus katkı).
Kimler: EEA dışı ülkelerden lisans veya yüksek lisans öğrencileri.
Not: Programın adı Haziran 2023’te “NL Scholarship” olarak değişti. Başvurular katılımcı üniversiteler üzerinden yürür.
Üniversite Bazlı Örnekler (Master odaklı)
Maastricht University – UM High Potential Scholarship: Tam öğrenim ücreti muafiyeti + aylık yaşam desteği içeren paket burs; toplam destek paketi yıllık €34.000 civarı (programa göre değişir).
TU Delft – Justus & Louise van Effen Excellence: İki yıl boyunca program ücretinin tamamı + yaşam giderlerine katkı (kur/fakülteye göre). Ayrıca TU Delft’te NL Scholarship seçeneği de var.
Utrecht Excellence Scholarship (UES): Öğrenim ücreti veya €11.000 yaşam gideri; iki yıllık programlarda ilk yıl verilir, yenileme koşula bağlı.
University of Groningen – Eric Bleumink Fund: 1–2 yıl için tam burs (öğrenim + yaşam), üniversite nominasyonu gerektirir ve sınırlı kontenjan.
University of Amsterdam (UvA) – AMS/AES/LLAMS: Fakülteye göre değişen mükemmellik bursları (ör. Fen Bilimleri’nde €26.125’e kadar AMS; bazı bölümlerde AES tam burs düzeyinde olabilir). Her fakülte kendi ölçüt ve tutarını ilan eder.
Leiden University – LExS: Kısmi burs (fakülte/programa göre değişir); tam maliyeti karşılamaz ve vize için ayrıca yeterli fon kanıtı istenir.
Önemli: Tutarlar program ve fakülteye göre değişir; kontenjanlar çok sınırlıdır. Burslar çoğunlukla üstün başarı (not ortalaması/top %10), etkili motivasyon mektubu, referans ve araştırma uyumu kriterleriyle verilir. Üniversitelerin güncel sayfalarını mutlaka kontrol edin.
BURSUN GERÇEK ANLAMI VE YÜKÜMLÜLÜKLER
Burs, yalnızca “karşılıksız maddi yardım” değildir. Her bursun kendi şartları vardır:
Firma/Vakıf Bursları: Mezuniyet sonrası kurumda çalışma, staj veya sosyal sorumluluk şartı olabilir.
Devlet Bursları: 1416 sayılı yasa kapsamındaki burslarda mezuniyet sonrası belirli süre kamu hizmeti zorunludur. Yerine getirilmezse yapılan harcamalar faiziyle geri ödenir.
Üniversite Bursları: Hollanda’daki bursların çoğunda geri ödeme yükümlülüğü yoktur, ancak öğrenciden yüksek akademik performans beklenir.
HOLLANDA’DA EĞİTİM VE YAŞAM GİDERLERİ
Eğitim Ücretleri: Lisans programları 6.000–15.000 €, yüksek lisans programları 8.000–20.000 € aralığındadır.
Yaşam Giderleri: Öğrenciler konaklama dâhil ortalama 1.000–1.500 € / ay masraf yapmaktadır.
Sağlık Sigortası: Öğrenci statüsünde özel öğrenci sigortası kullanılır. Ancak ücretli çalışan öğrenciler Hollanda’nın temel sağlık sigortasına geçmek zorundadır.
HOLLANDA’DA ULUSLARARASI ÖĞRENCİLER
Hollanda üniversitelerindeki öğrencilerin yaklaşık %15–20’si yabancıdır.
Times Higher Education sıralamalarında Hollanda’nın 13 üniversitesi dünyanın en iyi 200 üniversitesi arasındadır.
Tarım, mühendislik, sağlık ve sosyal bilimler gibi alanlarda Avrupa’nın en cazip merkezlerinden biridir.
TÜRKİYE–HOLLANDA EĞİTİM KÖPRÜSÜ
Lahey Büyükelçiliği’nde düzenlenen bu tür toplantılar yalnızca öğrencilerin tanışması için değil, aynı zamanda Türkiye ile Hollanda arasındaki eğitim diplomasisinin gelişmesi açısından da önemlidir. Türk bursiyerler hem akademik birikim kazanmakta hem de iki ülke arasında kültürel ve bilimsel işbirliğine katkı sunmaktadır.
TÜRKİYE KAYNAKLI DİĞER BURSLAR (YABANCIYA DEĞİL, TÜRK ÖĞRENCİYE)
Türkiye Bursları (YTB): Türkiye Cumhuriyeti’nin uluslararası öğrencilere dönük programı; 2024’te 170 ülkeden 121.830 başvuru alındı; her yıl yaklaşık 5.000 öğrenciye burs sağlanıyor. (Bu program Türkiye’ye gelecek yabancılar içindir; karşılaştırma için veriyoruz.)
TEV Yüksek Lisans Bursları (Türkiye): Devlet üniversitelerinde tezli YL’nin ilk yılı/bilimsel hazırlık aşamasındaki başarılı Türk öğrencilere; 2025 başvuru: 29 Eylül–16 Ekim; miktar: 8.700 TL/ay, 9 ay ödeme.
HOLLANDA’DA YAŞAM: MALİYET, SAĞLIK SiGORTASI, ÇALIŞMA
Yaşam Maliyeti – Gerçekçi Aralık
Resmî rehberlere göre barınma dâhil aylık toplam gider €975–€1.500 (şehir/konaklama tipine göre çok değişir; Amsterdam belirgin şekilde daha pahalı).
Sağlık Sigortası – En Çok Karıştırılan Konu
Yalnızca “öğrenim amacıyla” gelen uluslararası öğrenciler çoğunlukla Hollanda kamu sağlık sigortasına (Zvw) geçmek zorunda değildir; özel öğrenci sigortası (ör. AON) ile kapsama girerler.
Ancak: Ücretli çalışma (part-time iş) ya da asgari ücret ve üzeri ödenen staj yapıldığında Hollanda temel (kamu) sağlık sigortası zorunlu olur; geçiş yapılmazsa ciddi para cezası gelebilir.
Öğrenciyken Çalışma İzni – Net Kurallar
EEA dışı öğrenciler için kural: Haftada en fazla 16 saat veya Haziran–Temmuz–Ağustos’ta tam zamanlı; her iki seçenek birlikte kullanılamaz. İşverenin TWV (çalışma izni) alması gerekir. (Serbest çalışmada farklı kurallar var.)
HOLLANDA’DA ULUSLARARASI ÖĞRENCI TABLOSU VE GÜNDEM
2024/25’te Hollanda yükseköğreniminde 131.004 uluslararası “derece” öğrencisi bulunuyor (rekor).
Ülkede İngilizce programların sayısı, kapasite planlaması ve dil dengesi üzerine “Dengeli Uluslararasılaşma” başlıklı reform tartışmaları sürüyor; üniversiteler yabancı öğrenci kabulünü daha kontrollü yönetecek adımları değerlendiriyor.
Sıralamalarda Hollanda üniversiteleri 2025’te de güçlü: THE 2025 listesinde TU Delft (56) ve UvA (58) ilk 100’de; Maastricht, VU, Radboud, Twente, Eindhoven gibi kurumlar ilk 200’de.
“BURSU KİM VERİRSE ŞARTI O KOYAR”:
ÜÇ KAYNAĞIN ÜÇ FARKLI MANTIĞI
Devlet Bursu (MEB–YLSY)
Hedef: Kamu ve akademi için nitelikli insan kaynağı.
Büyük avantaj: Tam destek, mentorluk ve kurum güvencesi.
Net yükümlülük: Mecburi hizmet (yurt dışının 2 katı + yurt içinin 1 katı); aksi hâlde faizli iade.
Üniversite Bursu (Hollanda)
Hedef: Üstün başarı ve çeşitlilik.
Şartlar: Yüksek not ortalaması, güçlü referans/motivasyon, program–aday uyumu.
Kapsam: Kısmi katkı (NL Scholarship €5.000) ile tam kapsamlı paket burslar (TU Delft, UM gibi) arasında geniş yelpaze.
Vakıf/Şirket Bursu
Hedef: Sosyal sorumluluk ve/veya insan kaynağı yetiştirme.
Muhtemel şartlar: Başarı barajı, çakışan burs yasağı, gerektiğinde mezuniyet sonrası çalışma yükümlülüğü (şartlı burs), dönemsel performans raporu.
Uyarı: Sözleşme maddeleri (kesilme, iade, hizmet) satır satır okunmalı.
BAŞVURU VE DOSYA HAZIRLAMA REHBERİ
Akademik Paket: Not dökümü, dil puanı (genelde IELTS/TOEFL), niyet mektubu, referans.
Araştırma Uygunluğu: Konu–danışman eşleşmesi, alanın Hollanda’daki güçlü kümelerine (tarım–WUR; mühendislik–TU Delft/TU/e; tıp–Erasmus MC vb.) bağ kuran net bir anlatı.
Bütçe Planı: Burs çıksa da çıkmasa da ilk yıl için gerçekçi bir bütçe hesabı (konaklama, depozito, sigorta, vize, yerleşme).
Vize–Sigorta–Çalışma: Çalışma planınız varsa sigorta rejimini ve TWV süreçlerini baştan okuyun.
SIK SORULAN ÜÇ KRİTİK SORU
1) “Burs aldım; Hollanda’da sağlık hizmetlerinden ‘tam’ yararlanır mıyım?”
Burs tek başına sizi Hollanda kamu sigortasına geçirmez. Sadece öğrenci statüsünde iseniz özel öğrenci sigortası uygundur. Ücretli iş veya asgari ücret ve üzeri ödenen staj yaparsanız kamu sigortası zorunlu olur.
2) “Part-time çalışabilir miyim?”
EEA dışı öğrenciler haftada 16 saat veya yaz aylarında tam zamanlı (Haz–Tem–Ağu) çalışabilir; işverenin TWV alması şarttır.
3) “YLSY’de okumayı bitirdim; ne kadar mecburi hizmetim var?”
Yurt dışındaki süre x2, yurt içindeki süre x1 kadar. Yerine getirilmezse faiziyle geri ödeme doğar.
TOPLULUK VE KÖPRÜ ETKİSİ
Lahey’deki buluşma, burslu Türk öğrencilerin birbirini desteklediği kurumsal bir ağın çekirdeğini oluşturuyor. Hollanda tarafında NL Scholarship ve üniversite mükemmeliyet bursları, Türkiye tarafında YLSY gibi programlar, bilgi–teknoloji–tarım–sağlık alanlarında iki ülke arasında kalıcı köprüler kuruyor.
BURS KAVRAMI VE YÜKÜMLÜLÜKLER
Burs, öğrencinin eğitimini sürdürebilmesi için devlet, üniversite, vakıf veya özel şirketler tarafından sağlanan mali destektir. Ancak bursun tek tanımı “karşılıksız yardım” değildir. Her bursun kendi şartları ve beklentileri vardır:
Firma ve Vakıf Bursları: Çoğu zaman mezuniyet sonrası belirli bir süre kurumda çalışma, staj yapma veya sosyal sorumluluk projelerine katılma gibi yükümlülükler getirebilir.
Devlet Bursları: Özellikle 1416 sayılı yasa kapsamındaki burslarda, öğrenci mezuniyetin ardından belirlenen süre kadar Türkiye’de kamu kurumlarında görev yapmak zorundadır. Aksi durumda, burs süresince yapılan tüm harcamaların geri ödenmesi gerekir.
Üniversite Bursları: Hollanda üniversitelerinin sunduğu bursların çoğu akademik başarıya ve uluslararası çeşitliliğe odaklanır. Çoğu zaman geri ödeme veya hizmet yükümlülüğü bulunmaz, ancak öğrenciden yüksek performans beklenir.
HOLLANDA’DA YAŞAM VE EĞİTİMİN MALİYETİ
Hollanda’da lisans eğitimi 3 yıl, yüksek lisans programları ise genellikle 1–2 yıl sürmektedir. Eğitim ücretleri ve yaşam giderleri ülke genelinde belli bir aralıkta seyretmektedir:
Eğitim Ücretleri: Lisans programlarında yıllık 6.000–15.000 €, yüksek lisans programlarında 8.000–20.000 €.
Yaşam Giderleri: Konaklama, ulaşım, beslenme ve diğer ihtiyaçlar dahil olmak üzere öğrencilerin aylık ortalama gideri 1.000–1.500 € arasında değişmektedir.
Sağlık Sigortası: Hollanda’da eğitim gören her uluslararası öğrenci için sağlık sigortası zorunludur. Sadece eğitim amacıyla gelen öğrenciler özel öğrenci sigortası kullanabilirken, part-time çalışmaya başlayan öğrencilerin Hollanda temel sağlık sigortasına geçmesi zorunlu hale gelir.
HOLLANDA’DA ULUSLARARASI ÖĞRENCİLERİN TABLOSU
Hollanda, yüksek eğitimde uluslararasılaşmaya en fazla önem veren ülkelerden biridir.
Ülkede toplam üniversite öğrencilerinin yaklaşık %15–20’si uluslararası öğrencilerden oluşmaktadır.
Times Higher Education sıralamalarında Hollanda’nın 13 üniversitesi dünyanın en iyi 200 üniversitesi arasına girmektedir.
Tarım, mühendislik, sağlık ve sosyal bilimlerde öne çıkan programlarıyla Hollanda, Avrupa’nın en cazip eğitim merkezlerinden biri haline gelmiştir.
TÜRKİYE–HOLLANDA EĞİTİM KÖPRÜSÜ
Lahey Büyükelçiliği’nde düzenlenen bu tür toplantılar sadece öğrencilerin dayanışmasını güçlendirmekle kalmıyor, aynı zamanda Türkiye ile Hollanda arasında eğitim diplomasisinin de bir parçası oluyor. Hollanda’da eğitim gören Türk bursiyerler, hem ülkelerine yeni birikimler kazandırıyor hem de iki ülke arasında kültürel ve akademik işbirliğini daha da ileri taşıyorlar.
KAYNAK NOTLARI
MEB–YLSY (1416) mecburi hizmet/ssenet/SSS ve kılavuz: MEB Yurt Dışı Eğitim SSS; Yüklenme ve Kefalet Senedi; 2024 YLSY Kılavuzu. yyegm.meb.gov.tr+1
NL Scholarship ad değişimi ve tutar: Nuffic & Study in NL. NufficStudy in NL
Yaşam maliyeti: UvA resmi sayfası ve Study in NL. UvAStudy in NL
Türkiye Bursları (YTB) 2024 başvuru sayıları: YTB Resmî. ytb.gov.tr
TEV YL başvuru/miktar: TEV Resmî. tev.org.tr